THUYẾT TRÌNH VỀ CON ĐƯỜNG ĐI ĐẾN VỚI NGHỀ "PHÓNG VIÊN BÁO CHÍ"

        Có lẽ trong ký ức thơ ấu của tôi và bạn, ai cũng từng ấp ủ ước mơ sẽ trở thành "ai đó" khi trưởng thành. Một giáo viên trên giảng đường, một cầu thủ trên sân bóng hay một bác sĩ tận tụy bên giường bệnh...Riêng tôi, nghề nghiệp mơ ước của tôi là trở thành một phóng viên báo chí. Này nhé, chỉ cần bạn mở một trang báo bất kỳ, bạn sẽ biết mọi tin tức từ thời tiết đến tỷ giá, từ tình hình căng thẳng ở Trung Đông hay chính sách đối ngoại của nước ta...Chưa kể chuyên mục yêu thích của tôi là Chuyện lạ bốn phương. Tôi luôn say sưa với những khám phá kỳ thú từ những quốc gia, châu lục với những nền văn hóa khác biệt. Và vì sự mê say đó, tôi đã tìm hiểu con đường để trở thành một phóng viên như thế nào.

       Trước tiên, bạn phải hiểu thật cặn kẽ về nghề phóng viên. Phóng viên hay nhà báo là người làm việc trong một tòa soạn báo, một hãng thông tấn, một đài truyền hình hoặc đài phát thanh. Đôi khi có những phóng viên tự do không trực thuộc một cơ quan nào những cũng hoạt động trong lĩnh vực báo chí. Làm phóng viên là thu thập thông tin thuộc tất cả các lĩnh vực kinh tế, văn hóa, chính trị, xã hội...sau đó viết bài, gửi về cho đội ngũ biên tập viên chỉnh sửa lại trước khi hoàn thiện trên mặt báo.Ngày nay, áp lực về tốc độ cập nhật thông tin mới khiến cho các nhà báo luôn phải “vắt chân lên cổ mà chạy” để đến trực tiếp hiện trường hay liên hệ gấp được với nhân vật để lấy được thông tin kịp thời. Và để có thể sâu sát tình hình đời sống xã hội, những người dấn thân vào nghề này phải có sự năng động, nhạy bén cũng như khả năng viết lách, nắm bắt thông tin thật tốt. Phóng viên cũng phải là người xông xáo, nhiệt tình, sẵn sàng đi đến những vùng sâu vùng xa...không ngại sống một cuộc sống khó khăn, bộn bề để có được những tư liệu thực nhất, kịp thời phản ánh qua báo. Và chính vì nhiều gian nan vậy nên nghề này rất cần sự đam mê và nghiêm túc thực sự, cũng như một chữ "Tâm" với ngòi bút của mình.

                         

                Làm phóng viên đơn giản bắt đầu từ 1 chiếc máy ảnh, 1 quyển sổ, 1 cây bút...

                           

                        Mục tiêu lớn nhất của một phóng viên chính là tìm đến cội nguồn của sự thật. Sự yêu cầu, mong mỏi của xã hội, nhân dân bắt buộc người phóng viên phải phản ánh đúng sự thật khách quan như nó vốn có và đã diễn ra. Nhưng việc đó không hề dễ. Nó đòi hỏi niềm khát khao cháy bỏng và sự hi sinh to lớn. Trong tình huống không thể tránh được, người phóng viên phải dám trả giá đắt để không hổ thẹn với nghề. Những nhà báo đi tác nghiệp trong điều kiện thời tiết xấu như lũ lụt, gió bão, đi thâm nhập vào các tổ chức xã hội đen, các vụ mua bán phi pháp hay các cuộc bạo động… đều có nguy cơ cao đeo dọa đến tính mạng. Chẳng vậy  mà thỉnh thoảng bạn vẫn có thể thấy có tin nhà báo này nhà báo kia bị đánh đập, đe dọa, bị bắt hay sát hại… bởi những thế lực ngầm. Tuy nhiên, đó là trên thế giới, ở Việt Nam thì tình hình dịu hơn nhưng cũng không ít nguy cơ rình rập. Vì thế có thể coi đây là một “nghề nguy hiểm”.

                             

                                                  Nhiều nhà báo bị hãm hại.

                 Vũ khí của người phóng viên chính là khả năng đưa đến thông tin cho mọi người. Đó còn được gọi là “quyền lực thứ tư của xã hội”. Bạn là người tạo lập và hướng dẫn dư luận xã hội, đại diện cho tiến nói chung của đông đảo các tầng lớp nhân dân.Nhưng cũng chính vì vậy bạn phải cẩn thận lời ăn tiếng nói trên các mặt báo. Những thông tin bạn cung cấp có thể là thông tin tốt hay thông tin xấu hay những thông tin được coi là có ích cho xã hội nhưng lại có hại cho một cá nhân, tổ chức nào đó. Nó khiến bạn trở thành tâm điểm. Bạn có thể bị theo dõi hay bị hãm hại. Những độc giả hay khán giả yêu quý bạn cũng không thể luôn bên cạnh bạn, bảo vệ cho bạn. Vì dẫu nay đã khác xưa, nhưng vẫn còn nhiều luồng thông tin chưa được phân biệt rõ đen trắng. Tuy vậy, với những người phóng viên nhiệt huyết, có trách nhiệm, họ vẫn không ngại khổ, ngại khó, ngại đối mặt với nguy hiểm để đưa đến công chúng những thông tin trung thực, chính xác nhất. Họ luôn lấy sự ủng hộ, yêu quý của độc giả làm động lực để càng cố gắng hoàn thành tốt sứ mệnh của mình – sứ mệnh của những vị thần bảo vệ công lý.

                                                           

                                                   Các phóng viên đang hành nghề

    Ngoài ra, khi công nghệ thông tin phát triển, những phương tiện kỹ thuật số ra đời, hỗ trợ rất nhiều cho mọi loại hình công việc, phóng viên cũng phải nhanh nhạy với các sản phẩm high tech, biết tận dụng tiện ích của máy ảnh, điện thoại, laptop hay những phương tiện tích hợp công nghệ khác, cho nghề nghiệp của mình. Và một trong những yếu tố quan trọng không kém nữa là, một cơ thể khỏe mạnh, dẻo dai, một tinh thần sảng khoái, tích cực, để thích nghi với những chuyến công tác dài ngày, những địa bàn khắt nghiệt về thời tiết, điều kiện sinh hoạt. Đặc biệt, với nữ giới, để theo đuổi nghề này, cần khá nhiều sự hi sinh. Nhưng, được sống với niềm đam mê và trở thành một phóng viên giỏi, đạt được những thành công nào đó, sự đánh đổi với thời gian, tâm sức...cũng xứng đáng phải không?

 Người ta thường nói khó khăn luôn đi kèm với cơ hội. Vì vậy, trong thời đại nay nhiều bạn trẻ có ước mơ đi theo nghề báo. Ta cũng thấy được báo chí là một nghề có tìm năng lớn. Tại sao lại như vậy? Buổi sáng tình dậy, thói quen của rất nhiều người là mua báo đọc, quan tâm xem hôm nay có gì mới trong nước cũng như nước ngoài. Báo Thanh niên, Báo Tuổi trẻ,… là những trang báo lớn, có uy tín và được nhiều độc giả yêu thích. Mọi người cũng truy cập internet để đọc báo mạng, đó là các trang 24h.com.vn, baodatviet.vn,… bongdaplus.vn giành cho những người quan tâm và đam mê bóng đá, kenh14.vn kênh giải trí giành cho giới trẻ…v.v Ngoài ra, nghề phóng viên còn là một nghề năng động và luôn luôn mới. Nó tạo cho bạn nhiều cảm giác năng động và mới mẻ nhất. Đơn giản là vì bạn là người đưa tin về cái mới. Nếu bạn chán ghét sự lặp lại đơn điệu thì nghề báo rất đáng để bạn lưu tâm. Đây cũng là một nghề thích hợp đối với những bạn có “máu phiêu lưu”. Bạn sẽ được đi nhiều nơi, khám phá nhiều vùng đất mới để giao lưu, học hỏi thêm nhiều điều hay; tiếp thu, gạn lọc truyền thụ tinh hoa văn hóa nước ngoài cũng như quảng bá văn hóa, tinh thần dân tộc ta cho các nước bạn.

            Hiện ở nước ta, có 2 trường Đại học lớn đào tạo nghề này là Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (ở Hà Nội và TP Hồ Chí Minh). Bạn có thể thi khối C hoặc D. Ngành này cũng đang là nghề hot trong xã hội, được các bạn trẻ theo đuổi nhiều, nên tỷ lệ chọi và điểm chuẩn cũng khá cao. Nếu xác định theo nghiệp viết lách nhiều thử thách mà cũng đầy thú vị này, bạn sẽ phải cố gắng rất nhiều. Đầu tư cho khối thi của mình, đầu tư cho vốn sống (bằng những trải nghiệm gián tiếp từ sách vở), và cả đầu tư ngoại ngữ. Vì xu hướng phát triển toàn cầu, một phóng viên ít nhất phải giao tiếp thành thạo tiếng Anh. Chưa kể phải trang bị thêm tiếng Trung, tiếng Nhật...

       

   

                       Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn ở TP Hồ Chí Minh

      

                          Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn ở Hà Nội

            Khi nền kinh tế nước ta phát triển và mở ra nhiều cơ hội cho ngành báo chí, cả nước có hơn 500 đầu báo giấy, và hàng trăm tờ báo mạng khác, sẽ có rất nhiều con đường rộng mở cho bạn, và cho tôi, những cây bút trẻ, thế hệ trẻ, thích sống, cống hiến và chuyển tải hết nhịp điệu cuộc sống qua trang viết của mình. Và như cách nghề nghiệp này được ví von, quyền lực thứ tư trong xã hội, tôi vẫn tự tin rằng, phóng viên báo chí là nghề đáng được theo đuổi.

             

                                                                         

                                                                         Dương Thị Bích Thư